Nhà khoa học, theo nghĩa rộng, là người tham gia vào những hoạt động mang tính hệ thống nhằm thu được tri thức trong một lĩnh vực nào đó. Nhưng các nhà khoa học hoạt động cụ thể trong các lĩnh vực nào? Họ làm những gì và làm thế nào để được trở thành một nhà khoa học?

1.Nhà khoa học là ai?

Khoa học là toàn bộ hoạt động có hệ thống nhằm xây dựng và tổ chức kiến thức dưới hình thức những lời giải thích và tiên đoán có thể kiểm tra được về vũ trụ.

Nhà khoa học, theo nghĩa rộng, là người tham gia vào những hoạt động mang tính hệ thống nhằm thu được tri thức trong một lĩnh vực nào đó. Theo nghĩa hẹp hơn, một nhà khoa học là người áp dụng các phương pháp khoa học trong nghề nghiệp của họ. Người này có thể là chuyên gia trong một lĩnh vực khoa học, đặc biệt trong khoa học tự nhiên, toán học và xã hội.

Trong bài này nói về nghĩa hẹp hơn của nhà khoa học. Họ thực hiện các nghiên cứu nhằm hiểu biết đầy đủ hơn về sự vận hành của tự nhiên và dựa vào những nguyên lý của tự nhiên để ứng dụng cho cuộc sống của con người.

Nhà khoa học (thông qua các phương pháp kiểm soát) sử dụng cách quan sát các dấu hiệu biểu hiện mang tính vật chất và bất thường của tự nhiên nhằm thu thập thông tin, rồi sắp xếp các thông tin đó thành dữ liệu để phân tích nhằm giải thích cách thức hoạt động, tồn tại của sự vật, hiện tượng. Một trong những cách thức đó là phương pháp thử nghiệm nhằm mô phỏng hiện tượng tự nhiên dưới điều kiện kiểm soát được và các ý tưởng thử nghiệm.

Tri thức trong khoa học là toàn bộ lượng thông tin mà các nghiên cứu đã tích lũy được. Định nghĩa về khoa học được chấp nhận phổ biến rằng khoa học là tri thức tích cực đã được hệ thống hóa.

2. Nhà khoa học làm gì?

Tùy thuộc vào lĩnh vực, đề tài như Toán học, Vật lý, Hóa học, Sinh học,… mà mình đang nghiên cứu, mỗi nhà khoa học lại có những công việc cụ thể khác nhau nhưng nhìn chung công việc của họ sẽ bao gồm:

+ Xác định đề tài, lĩnh vực mà mình muốn nghiên cứu. Tìm hiểu kiến thức và thông tin liên quan đến đề tài đó.

+ Tiến hành thí nghiệm.

+ Phân tích kết quả và dữ liệu.

+ Trình bày kết quả, phương pháp nghiên cứu cho cộng đồng khoa học để được cấp giấy chứng nhận.

+ Phối hợp với các ngành công nghiệp, các bộ ngành để áp dụng các kết quả nghiên cứu và phát triển kỹ thuật tạo ra những sản phẩm mới.

Ngoài ra, các nhà khoa học cũng có thể tham gia giảng dạy, giám sát sinh viên và hỗ trợ sinh viên nghiên cứu khoa học.

3. Nhà khoa học làm việc ở đâu?

Nơi làm việc của các nhà khoa học có thể là trong phòng thí nghiệm hay ngoài trời hoặc là bất kì nơi đâu tùy thuộc vào lĩnh vực mà nhà khoa học nghiên cứu.

Họ thường làm việc tại các viện nghiên cứu khoa học, các trường đại học hay các phòng thí nghiệm… Một số người có thể làm việc ngay tại phòng thí nghiệm của mình và thường không bị gò bó bởi thời gian.

4. Làm thế nào để trở thành một nhà khoa học?

Nếu đam mê nghiên cứu khoa học bạn nên theo học các chương trình đào tạo chuyên ngành Vật lý, Toán học, Hóa học, Lịch sử… tại các trường như Đại học Bách khoa Hà Nội, Đại học Khoa học xã hội và nhân văn… Thông thường, các nhà khoa học khi mới bắt đầu sẽ thường làm việc cùng các giáo sư, các nhà khoa học khác để tích lũy kinh nghiệm sau đó mới tự mình nghiên cứu đề tài riêng.