Người thợ thêu may không chỉ là người có kinh nghiệm mà còn là những người am hiểu nghệ thuật và có đôi bàn tay khéo léo để tạo ra những sản phẩm đẹp mắt nhất.

Thợ thêu may là ai?

Thêu may là nghề truyền thống và tiêu biểu ở Việt Nam.Thợ thêu may thêu thủ công những hình ảnh hoa văn,họa tiết lên sản phẩm gấm, lụa,vải vóc,tranh thêu…Những sản phẩm thủ công mà họ làm ra là những sản phẩm được làm dưới bàn tay khéo léo với kĩ thuật tinh túy và rất đa dạng cùng sự phối hợp hài hòa giữa nhiều loại chỉ. Vì vậy người thợ thêu may không chỉ là người có kinh nghiệm mà họ còn là những người am hiểu nghệ thuật và có đôi bàn tay khéo léo để có thể tạo ra những sản phẩm đẹp mắt thu hút người tiêu dùng. Có rất nhiều sản phẩm thủ công được làm bằng tay như áo dài, gối, các tranh thêu, khăn phủ giường, khăn treo tường…Sản phẩm thêu may là sản phẩm thủ công được làm hoàn toàn bằng tay không sử dụng máy móc nên rất bền, đẹp có tính thẩm mĩ cao, vì vậy không chỉ người Việt Nam mà người dân nước ngoài cũng rất ưa chuộng.

Các sản phẩm thêu ngày càng đa dạng, phong phú như thêu tranh, thêu chăn, ga, gối; thêu phục chế mẫu cổ, thêu quần áo thời trang, thêu cờ, phướn, thêu đính cườm, thêu truyền thần…

Hiện Hà Nội còn 40 làng thêu, trong đó huyện Thường Tín được coi là nơi phát tích của nghề này và cũng là nơi nghề thêu vẫn đang phát triển nhất với 25 làng thêu.

Thợ thêu may làm gì?

·         Chuẩn bị dụng cụ thêu (vải, chỉ thêu, khung thêu).

·         Lựa chọn vải: loại vải dùng để thêu gồm vải lụa, vải coton, vải phi Phước Thịnh… Tùy theo từng mẫu tranh thêu mà người nghệ nhân sẽ có sự lựa chọn phù hợp. Ví dụ như những bức trang thêu cảnh sông nước có thể thêu trên vải lụa tạo sự mềm mại, thêu cảnh ngày mùa ở làng quê hoặc thêu chân dung người có thể thêu trên vải Phi Phước Thịnh, thêu tranh tĩnh vật trên vải coton…

·         Lựa chọn chỉ thêu: gồm có chỉ tơ bóng, chỉ típ, chỉ coton là những loại chỉ được sử dụng phổ biến nhất. Chỉ thêu có nhiều màu sắc mỗi bức tranh thêu dùng tới khoảng gần 200 màu chỉ tạo nên sự mềm mại tinh tế mà máy móc không thể làm được.

·         Tạo hình: theo cách tạo hình truyền thống thì những người nghệ nhân sẽ căng vải thêu trên một mặt phẳng sau đó vẽ lên vải. Hiện nay cách làm đó vẫn còn nhưng không phổ biến. Một số nơi hiện nay đã sử dụng công nghệ in bằng máy tính những hình lên vải thêu để sản xuất hàng loạt đạt hiệu quả lao động cao hơn.

·         Dựng khung: Khung thêu được làm bằng gỗ hoặc tre dài khoảng 1,2mét. Tùy từng kích cỡ vải thêu mà có thể  lựa chọn những kiểu khung thêu dài hay ngắn phù hợp. Khi lên khung vải thêu phải căng và ngay ngắn những hình in trên vải thêu không bị biến dạng. Khung thêu phải có vải bọc dọc quanh khung tạo ra lực ma sát để vải không bị trùng xuống trong quá trình thêu.

·         Thêu: Sau khi đã chuẩn bị sẵn sàng những nguyên vật liệu cần thiết và tạo hình, lên khung xong người nghệ nhân bắt đầu bước vào thêu. Các bước thêu một bức tranh gồm các công đoạn đó là: lát nền, tỉa tạo hình, thêu chi tiết và sửa lại để hoàn thành. Mỗi bước thêu lại sử dụng một loại chỉ khác nhau, một cách thêu chỉ khác nhau như thêu chỉ sợi đơn, sợi đôi, sợi bốn…

Thợ thêu may làm việc ở đâu?

Thợ thêu may thường làm việc tự do tại nhà hoặc là nhân công trong các xưởng thêu may, làng nghề truyền thống. Như mọi nghề thủ công khác, công việc này không gắn với văn phòng bàn giấy hay phải đi xa nhiều, không cần làm việc ở những nơi có địa hình nguy hiểm, làm việc ngoài trời mà không gian và thời gian làm việc thường rất thoải mái, linh hoạt.

Là thợ thủ công thêu may sau khi có kĩ thuật lành nghề bạn có thể làm việc tại các trung tâm thêu may, xưởng thêu, công ty xuất khẩu hàng thêu tay, tại các làng nghề nổi tiếng về thêu hoặc cũng có thể giảng dạy, truyền nghề thêu trong các trường nghề, xưởng thêu. Nếu có tay nghề và kinh nhiệm cao thì bạn có thể tự mở riêng xưởng thêu may và thuê nhân công.

Những làng thêu truyền thống nổi tiếng nhất có thể kể đến là Quất Động, Đào Xá, Nguyên Bì, Phương Cù, Văn Lâm… Đây là nơi những thợ thêu may có thể học nghề và tham gia vào các đội nhóm thêu, xưởng thêu, thêu tự do theo đơn đặt hàng, kết hợp với du lịch.

Học nghề thêu may ở đâu?

Thợ thêu may được đào tạo qua sự học hỏi,truyền dạy của các thế hệ đi trước hoặc từ các làng nghề nổi tiếng về thêu may và bên cạnh đó có thể học qua một số trường nghề như:Làng nghề thêu tay Quất Động (Hà Tây cũ), Trường trung cấp nghề Tổng Hợp Hà Nội-Khoa Mỹ Nghệ, Cơ sở thêu ren huyện Yên Dũng: Tiểu khu I, thị trấn Neo, huyện Yên Dũng, tỉnh Bắc Giang, Doanh nghiệp tư nhân Hoàng Lan, Thôn Chùa, Xã Xương Giang, Thành phố Bắc Giang…

Hiện nay chưa có trường Đại học, Cao đẳng nào dạy nghề thêu may nhưng các bạn muốn theo nghề thêu may có thể học tại các trường nghề, các xưởng thêu, các lớp học truyền nghề ngắn hạn của những thợ thêu may lâu năm lành nghề hoặc tự học qua sách dạy thêu, các bài dạy thêu trên internet… Trong quá trình hành nghề, khả năng tự học, tự vận dụng trí sáng tạo và chủ động học hỏi là rất quan trọng để tạo ra những sản phẩm thêu may độc đáo mang dấu ấn riêng của thợ thêu may đó.